Yürüyen merdivenler, kalabalık insan topluluklarının bulunduğu hava limanları, otogarlar, üst geçitler, sergi salonları, istasyonlar gibi yerlerde insan akışını sağlayan hareketli merdiven olarak tanımlanabilir. Taşıma kapasitesi asansörlere oranla oldukça fazladır. Projeye göre basamaksız olarak tasarlanabilir, hem açık hem kapalı mekanlarda kullanılabilir.
Kesintisiz çalışması, güvenli oluşu, kalabalık insan topluluklarına hitap etmesi, az alan işgal etmesi, hızlı olması, zamandan tasarruf sağlaması gibi sebeplerden dolayı tercih edilmektedir.
Kapalı alanlarda ve dış mekanlarda kullanılanlar olarak sınıflandırabiliriz. Genelde kapalı alanlarda çalışanlarda cam korkuluk kullanılırken, dış mekanlarda ise mukavemet açısından paslanmaz çelik tercih kullanılmaktadır.
Yürüyen merdivenlerin boyutlarını; tırmanma açısı, yüksekliği, basamak genişliği, basamak genişliği gibi teknik etkenler belirlemektedir. Kullanılacağı yere göre trafik hesabı yapılmalıdır. Yürüyen merdivenler, 25 – 27,3 – 30 ve en fazla 35 derece açılarında imal edilirler.
Sistemin alt kısmında dönüş istasyonu, üst kısmında ise hareket istasyonu bulunmaktadır. Bu iki istasyonu birbirine bağlayan raylar vasıtasıyla bir döngü oluşur. Kişilerin yürüyen merdivene binişi ve inişi esnasında kaza yaşanmaması adına merdivenlerin basamak hızları 0,5 ile 0,75 m/sn aralığında yapılmaktadır. Basamak adedi merdivenin toplam yolu ile doğru orantılı olarak hesaplanır. İnsanların tutabilecekleri basamak hızıyla uyumlu hareket eden plastik el bandı bulunmaktadır.
Yürüyen merdivenlerin yoğunluğa göre çalışan veya durabilen modelleri vardır. Optik sensörler sayesinde insan trafiği algılanarak, sistemin durması veya çalışması kontrol altına alınır. Yine aynı şekilde insan yoğunluğu arttığı takdirde düşük veya yüksek hız kontrolü yapılabilir.
Yürüyen merdiven sistemleri ihtiyaçlar ve talepler doğrultusunda farklı standartlarda da üretilebilir. Bunların içerisinde “spiral yürüyen merdiven” ve “tekerlekli sandalye merdiveni” en çok rastlanan sistemlerdir.
Yürüyen merdivenin parçalarının montajının yapıldığı karkasa, truss (iskelet) adı verilir. Montajının kolay olması açısından iki parça halinde imal edilebilir. Bu tarz iki parçalı iskeletlerin montajı çok daha fazla önem arz etmektedir.
Kullanıldığı yerin yoğunluğuna bağlı olarak değişmekle birlikte ortalama hız 0,5 m/sn olmalı 1 m/sn nin üzerine ise kesinlikle çıkılmamalıdır. Yolcunun sabit ortamdan hareketli ortama ya da tam ters durumlarda oluşabilecek hız farkı biniş ve iniş esnasında tehlike oluşturabilir.
Hız kontrol sistemlerinin kullanılması konfor, enerji verimliliği ve sistemdeki aşınmayı minimum seviyeye indirerek bakım maliyetlerini azaltması açısından da tavsiye edilmektedir.
Yürüyen merdivenlerin kullanımı esnasında aşağıdaki konulara özen gösterilmelidir
-Kişi hareketini engelleyecek şeylerle (alışveriş sepeti vs) kullanmamalıdır.
-Ayaklar basamakların kenarlarından uzak tutulmalıdır.
-Basamaklara oturulmamalıdır.
-Merdivenin hareket yönüne doğru bakılmalıdır.
-Küçük çocuklar, ebeveynlerinin eşliğinde kullanmalıdır.
-Yürüyen merdivenin hareket yönüne aksi istikamette inmeye veya çıkmaya çalışılmamalıdır.
-Herhangi bir olumsuzluk durumunda stop butonuna basılarak sistemin çalışması durdurulmalıdır.
Yürüyen merdivenlerin icat edilme ve kullanılma amacı sadece insan taşınması için tasarlanmıştır. Hacimli ve ağır eşyaların yürüyen merdivenlerde taşınması düzeneğe zarar veya hasar verebileceği gibi, tıkanıklık ile bozulmalar, yan ve dikey panellerde çizilmeler oluşabilecektir. Bu tarz durumlar kazalara sebebiyet verebilecek olup, güvensiz ortamlar oluşturacaktır. Güvenlik tedbirleri bakımından;
Tüm yürüyen merdiven çeşitleri için bakım yapılması zorunludur. Bu bakımlar aylık ve yıllık üzere iki tiptir. Genel olarak bakımlarda aşağıda belirtilen işlemler uygulanır.
Bakım ve güvenlik hususlarına yönelik belirtilen tüm tedbir ve uygulamalar yürüyen merdivenleri kullananlar ve kullandıranlar için yüksek öneme haizdir.